دانستی های مالیاتی(قسمت چهاردهم)
فرآیند وصول مالیات چگونه است؟
به گزارش رسانه مالیاتی ایران، عدم آگاهی مودیان از فرآیند وصول مالیات، در بسیاری از موارد موجبات محرومیت آنان از تسهیلات قانونی و معافیت‌های مالیاتی و نیز تعلق جریمه‌های متعدد را فراهم می‌کند. بر این اساس، ارتقای آگاهی مودیان از فرآیند وصول مالیات می‌تواندکمک شایانی برای عمل به تکالیف قانونی آنان نماید. در این شماره از مجموعه دانستنی‌های مالیاتی، فرآیند وصول مالیات تشریح و در اختیار مودیان محترم قرار گرفته است.
وصول مالیات با صدور و ابلاغ برگ قطعی مالیات به مودی آغاز شده و در ادامه مودی با مراجعه به واحد مالیاتی نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی خود اقدام می‌نماید. در این شرایط چنانچه بدهی‌های مالیاتی مودی تسویه شود، عملیات وصول مالیات پایان می‌پذیرد. اما در غیر این صورت مطالبه مالیات به اداره وصول و اجرا محول خواهد شد.
مطابق ماده 210 قانون مالیات‌های مستقیم هرگاه مودی مالیات قطعی شده خود را در مهلت مقرر 10 روزه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی پرداخت ننماید، دریافت مالیات به مرحله عملیات اجرایی وارد می‌شود.
این مرحله با صدور برگ اجرایی آغازشده و این برگ که حاوی اطلاعاتی از قبیل نوع و مبلغ مالیات، مدارک تشخیص قطعی بدهی، سال عملکرد، مبالغ پرداخت‌شده قبلی و جرائم متعلق می‌باشد، به مودی ابلاغ می‌گردد. در این مرحله مجددا از سوی اداره وصول و اجرا فرصتی برای پرداخت یا ترتیب پرداخت تعیین‌شده و اگر توافقات در مهلت مقرر به انجام برسد، بدهی مالیاتی مودی تسویه و عملیات اخذ مالیات خاتمه می‌یابد. در غیر این صورت عملیات اجرایی وارد مرحله جدید می‌شود.
هرگاه مودی پس از ابلاغ برگ اجرایی ظرف یک ماه، مالیات مورد مطالبه را کلا پرداخت نکند و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدام ننمایند، توقیف اموال مودی به میزان بدهی وی که شامل اصل و جرائم متعلق پس از کسر پرداخت‌های قبلی به‌اضافه 10 درصد بدهی و با اولویت اموال نقد و نقد شوندگی سایر دارایی‌های مودی به مورد اجرا گذاشته می‌شود، بدین‌صورت که ابتدا از اموال نقدی و منقول وی توقیف شده و اگر اموال منقول مودی تکافوی بدهی او را ننماید و یا به اموال منقول وی دسترسی نباشد از اموال غیرمنقول و مطالبات مودی توقیف شده و با فروش اموال توقیفی از طریق مزایده و انتشار آگهی توسط مسئول اجرائیات اداره امور مالیاتی، بدهی مودی و هزینه‌های مربوط تسویه می‌گردد.
همچنین درصورتی‌که اموال مودی طی عملیات اجرایی توقیف شده باشد و وی تا ده روز از تاریخ توقیف اموال نسبت به پرداخت و یا تقسیط تمام بدهی به‌اضافه 10 درصد آن و هزینه‌های متعلقه اقدام نماید، از اموال خود رفع توقیف خواهد نمود و اگر سازمان امور مالیاتی قصد فروش اموال توقیفی را داشته باشد و مودی درخواست نماید، در شرایط مساوی، اولویت خرید اموال توقیفی با مودی می‌باشد.
ضمنا برای ارزش‌گذاری اموال توقیفی از کارشناسان ذیصلاح استفاده می‌شود و در این خصوص، ارزیابی توسط کارشناسان ارزیاب اداره امورمالیاتی صورت گرفته و چنانچه مودی نسبت به ارزیابی مذکور اعتراضی داشته باشد می‌تواند ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ، کتبا با تودیع حق‌الزحمه ارزیابی طبق مقررات مربوطه، تقاضای ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری را نماید مشروط بر اینکه گزارش کارشناس مربوطه ظرف 15 روز از تاریخ تقاضای مودی تهیه و به اداره امور مالیاتی ارائه گردد.
ضمنا در مورد فروش اموال غیرمنقول درصورتی‌که مالک از امضای سند استنکاف نماید مسئول اجرائیات به استناد مدارک مربوطه از اداره ثبت تقاضای انتقال ملک را نموده و اداره مذکور مکلف به اجرای آن می‌باشد.
در حین عملیات اجرایی، توقیف اموال ذیل بر اساس ماده 212 قانون مالیات‌های مستقیم ممنوع می‌باشد:
- دوسوم حقوق حقوق‌بگیران و سه‌چهارم حقوق بازنشستگی و وظیفه
- لباس و اشیاء و لوازم در حد حوائج ضروری
- آذوقه موجود و نفقه اشخاص واجب النفقه
- ابزار و آلات کشاورزی و صنعتی و وسایل کسب برای تأمین حداقل معاش
- محل سکونت در حد متعارف
توقیف واحدهای تولیدی اعم از کشاورزی و صنعتی در مدت عملیات اجرایی نباید موجب تعطیلی واحد تولیدی گردد.
لازم به ذکر است که عملیات اجرایی با همکاری و پشتیبانی دادستانی انتظامی درخصوص ممنوع‌الخروجی مودی انجام می‌شود که این ممنوع‌الخروجی ناشی از عدم پرداخت بدهی‌ها و جرائم مالیاتی مودیان می‌باشد و از ابتدای سال 95 مطابق ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آن‌ها برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری ازمراجع قانونی ذی‌ربط از بیست درصد سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد سرمایه ثبت‌شده و یا دو میلیارد ریال و سایر اشخاص حقیقی از یک‌صد میلیون ریال بیشتر است از کشور جلوگیری می‌شود مگر در مورد اشخاص عازم سفر واجب با درخواست و تأیید مراجع ذی‌ربط اعزام کننده مبنی بر میسور نبودن پرداخت بدهی مالیاتی مربوط، آن هم با اخذ تضمین لازم.
ضمنا درصورتی‌که در مراحل عملیات اجرایی، مودی نسبت به آن اعتراضی داشته باشد، مرجع رسیدگی به این‌گونه شکایات که ناشی از اقدامات اجرایی است، هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم می‌باشد و این هیات موظف است به شکایات مزبور به فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و رأی صادر نماید. رأی صادره از طرف هیات مذکور در این خصوص قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.