منظور از ماده ۸۱ ، سرجمع ۵% و اشخاصی که مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند چیست؟
از ابتدای سال ۱۳۹۶ سامانه صورت معاملات فصلی با تغییراتی همراه بوده است که یکی از آنها تغییر ثبت تجمیعی یا به عبارتی ثبت معاملات کوچک می باشد.
در سالهای گذشته معاملاتی که زیر سقف تجمیعی بوده اند (اعم از معامله با شخص حقیقی یا حقوقی) هم در گزارش خرید و هم در گزارش فروش با هم جمع و در یک رکورد ارائه می شد. تغییرات ثبت تجمیعی گزارش خرید به طور خلاصه در زیر بیان می شود و تغییرات ثبت تجمیعی گزارش فروش را در مطالب بعدی بیان می کنیم:
تغییرات ثبت تجمیعی گزارش خرید:
در ثبت گزارش خرید به طور کلی در انتخاب نوع فروشنده با ۴ گزینه زیر مواجه می شویم:
۱- مودی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی: اشخاص زیر مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی می باشند و اگر از این اشخاص خریدی داشته باشیم باید گزینه اول یعنی مودی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی را انتخاب نماییم.
– کلیه اشخاص حقوقی.
– اشخاص حقیقی که بر اساس ۶ مرحله فراخوان مشمول اجرای مالیات بر ارزش افزوده شده اند.
– اشخاص حقیقی دارای بیش از ۳۰ میلیارد ریال فروش کالا و خدمات در سال.
– اشخاص حقیقی که ۱۰ برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده آنها در سال ۹۱ بیش از ۳۰ میلیارد ریال است.
۲- ماده ۸۱: هنگام خرید از اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات) الزامی به درج شماره اقتصادی فروشنده در فهرست معاملات ارسالی نیست و می توان این گونه خریدها را به صورت مجموع اعلام کرد.
با انتخاب این گزینه تنها فیلد مبالغ خرید اجباری می شوند و نیازی به ارائه اطلاعات دیگر نیست.
**این گزینه فقط و فقط مربوط به اشخاص حقیقی می باشد و در مورد اشخاص حقوقی صدق نمی کند و همانطور که در پاراگراف قبل توضیح داده شد، کلیه اشخاص حقوقی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی هستند.**
۳- اشخاصی که مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند: کلیه اشخاصی که ۴ شرط مشمولیت ثبت نام در نظام مالیاتی را دارا نمی باشند مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند و می توان این گونه خریدها را به صورت مجموع اعلام کرد. در این حالت تنها انتخاب نوع معامله و مجموع مبالغ اجباری می باشد و این گزینه نیز مختص خرید از اشخاص حقیقی می باشد.
۴- سرجمع ۵%: نصاب معاملات کوچک در سال ۱۳۹۶ مبلغ ۲۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد و ۵% معاملات کوچک مبلغ ۱۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد.بدین منظور کلیه خریدها در سال ۱۳۹۶ که از یک شخص حقیقی انجام شده است که جز خریدهای ماده ۸۱ ق م م نیز نمی باشد و مبلغ آن کمتر از ۱۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد در این سرفصل به صورت سرجمع یا مجموع ثبت می شوند.
نتیجه گیری و جمع بندی :
الف) هنگام خرید از اشخاص حقوقی همواره گزینه مشمول ثبت نام نظام مالیاتی انتخاب می شود و باید کل فاکتورها به صورت تک به تک و به تفکیک صورتحساب ارائه شود حتی اگر مبلغ آن کمتر از حدنصاب باشد ( زیرا ثبت تجمیعی مربوط به اشخاص حقیقی است)
ب) هنگام خرید از اشخاص حقیقی با ۳ حالت ممکن است مواجه شویم :
فروشنده حقیقی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی باشد ( با داشتن چند شرطی که ذکر شد) که در این صورت اگر مبلغ صورتحساب بالای ۱۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال بود گزینه مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی انتخاب می شود و مبالغ به صورت تک تک و به تفکیک هر صورتحساب ارسال می شود و اگر کمتر از این مبلغ بود گزینه سرجمع ۵% انتخاب می شود و می توان جمع خرید ها از شخص حقیقی را با هم جمع کرد و به صورت مجموع ارائه نمود. ( توجه شود منظور از مجموع در اینجا این نیست که خرید از اشخاص حقیقی مختلف باهم جمع شود و باید مجموع خرید از اشخاص حقیقی مختلف جداگانه ارائه شود و مشخصات فروشندگان را نیز ذکر نماییم)
فروشنده حقیقی مشمول ماده ۸۱ باشد که در این صورت کل خرید از این گونه فروشندگان صرفنظر از مبلغ آن که کمتر یا بیشتر از حدنصاب ۵% باشد را می توان به صورت مجموع باهم آورد. به عبارت دیگر می توان خرید از مشمولین ماده ۸۱ را یکجا در این گزینه ثبت نمود. (اینکه خرید از فروشندگان حقیقی مختلفی که همگی مشمولین ماده ۸۱ هستند را می توان باهم جمع نمود یا باید به تفکیک فروشندگان مختلف آورد باید گفت که ابتدا نام و نام خانوادگی فروشنده فیلد اجباری بود که اجباری بودن آن برداشته شد!!! پس به نظر می رسد می توان خرید از چند شخص حقیقی مختلف را باهم جمع کرد که البته بهتر است اگر تعداد آن ها زیاد نیست به تفکیک نام فروشنده ارائه گردد.
فروشنده حقیقی مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی نیست که این مورد را هم می توان صرف نظر از اینکه مبلغ آن بیشتر ازحدنصاب یا کمتر از آن باشد به صورت مجموع باهم جمع نمود.
((مطالب بالا به استناد ماده ۱۱ در تبصره ۳ ماده ۱۶۹، آیین نامه اجرایی معاملات فصلی و همچنین تغییرات مشاهده شده در سامانه صورت معاملات فصلی نوشته شده است))
ماده ۱۱ ) مشمولین ارسال فهرست معاملات در موارد خرید کالا، خدمت و یا دارایی از اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات) و یا از اشخاصی که مکلف به ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند، الزامی به درج شماره اقتصادی فروشنده در فهرست معاملات ارسالی نخواهند داشت و می توانند این گونه خریدها را به صورت مجموع اعلام نمایند.