شیوه‌ی محاسبه‌ی مالیات در ایران به دو صورت علی‌الرأس و خوداظهاری است. امروزه نظام‌های مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوه‌ی علی‌الرأس که در آن مأموران اداره‌ی مالیات به تعیین میزان مالیات می‌پردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند. خوداظهاری به این معناست که شخص حقیقی یا حقوقی اعلام می‌کند که در سالِ مالیاتی خود به چه میزان سود داشته و به چه میزان باید مالیات پرداخت کند.
حال در اینجا با چند سؤال مواجه می‌شویم اول اینکه سال مالیاتی چیست؟ دوم اینکه چه کسانی موظف به تنظیم اظهارنامه‌ مالیاتی هستند؟ و به علاوه نحوه‌ی تنظیم و تسلیم اظهارنامه‌ مالیاتی به چه صورت است؟ پس از پاسخ به سؤالات فوق به بیان این نکته می‌پردازیم که در صورت عدم تنظیم اظهارنامه‌ مالیاتی یا عدم تسلیم آن تکلیف چیست؟

سال مالیاتی

سالِ مالیاتی عبارت از یکسال شمسی است که از اول فروردین شروع می‌شود و در پایان اسفند آن سال خاتمه می‌یابد. ولی در رابطه با اشخاص حقوقی که سال مالی آنها به موجب اساسنامه‌شان با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند، ملاک تعیین میزان مالیات، سالِ مالی آن شرکت است.
چه کسانی موظف به تنظیم اظهارنامه‌ مالیاتی هستند؟
در ماده‌ی یک قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص حقیقی و حقوقی‌ که موظف به پرداخت مالیات هستند، نام برده شده‌اند که ذکر این موارد از حوصله‌ی این متن خارج است. در این رابطه باید بیان داشت که با توجه به قصد نظام مالیاتی کشور ما مبنی بر استفاده از روش خوداظهاری در تعیین میزان مالیات، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی نامبرده در ماده‌ی یک قانون مالیات‌های مستقیم، موظف به تنظیم و تسلیم اظهارنامه‌ی مالیاتی هستند.
نحوه‌ پر کردن اظهارنامه‌ مالیاتی
اظهارنامه‌ مالیاتی در فرم‌های مصوب سازمان امور مالیاتی تکمیل می‌شود و در موعد مقرر به اداره‌ی امور مالیاتی محل اقامت شخص حقیقی یا اداره‌ی امور مالیاتی محل وقوع دفتر شخص حقوقی تحویل داده می‌شود. به علاوه ضروری است که اظهارنامه‌ مالیاتی و فیش واریز مالیات هر دوره تا ۳۱ تیر ماه هر سال به اداره‌ی امور مالیاتی تسلیم شود. البته از سال ۹۱ (یعنی سال مالی ۹۰) این فرآیند به صورت الکترونیکی و از طریق پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی انجام می‌شود.
در فرم‌های اظهارنامه‌ مالیاتی ۲۶ جدول طراحی شده که به شرح زیر است :
جدول ١: اعضای هیأت مدیره
جدول ٢: تعداد کارکنان
جدول ٣: اطلاعات مجوزهای تأسیس و بهره‌برداری
جدول ۴: اطلاعات دفاتر قانونی
جدول ۵: جزییات پذیرش بورس سهام
جدول ۶:اطلاعات مالک/مالکین
جدول ٧: فهرست واردات و صادرات
جدول ٨: موجودی مواد و کالا
جدول ٩: اطلاعات فروش(داخلی و خارجی)
جدول ١٠: درآمد ناخالص پیمانکاری/ارائه خدمت(داخلی و خارجی)
جدول ١١: بهای تمام شده کالای فروش رفته(داخلی و خارجی)
جدول ١٢: بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری/خدمات
جدول ١٣: درآمدهای اتفاقی
جدول ١۴: صورت سود و زیان
جدول ١۵: گردش حساب سود(زیان) انباشته
جدول ١۶: ترازنامه
جدول ١٧: درآمدهای معاف/نرخ صفر مالیات(کسر از درآمدها)
جدول ١٨: معافیت و بخشودگی های مالیاتی(کسر از مالیات)
جدول ١٩: مالیات های پرداختی در اجرای "قوانین موافقت نامه های اجتناب از اخذ مالیات مضاعف با دیگر کشورها"(موضوع ماده ١۶٨ ق.م.م.)
جدول ٢٠: مالیاتهای پرداختی در سایر  کشورها مربوط به درآمدهای خارج از کشور (کسر از مالیات ) (تبصره‌ی ماده‌ی ١٨٠ ق.م.م.)
جدول ٢١: درآمدهایی که مالیات آنها مقطوع است
جدول ٢٢: کمک های مالی پرداختی
جدول ٢٣: اطلاعات سرمایه گذاری خارجی
جدول ٢۴: ثبت جایزه دولتی/موقوفه/نذر/بریه ولی فقیه/خمس/زکات/هدیه/کمک و وجوه نقدی و غیر نقدی دریافتی
جدول ٢۵: استهلاک زیان سنواتی
جدول ٢۶: سرمایه
در پایان باید بیان نمود که در صورتی که اظهارنامه‌ مالیاتی با شرایطی که در بالا ذکر شد به اداره‌ی امور مالیاتی تسلیم شود و مأموران اداره آن را مطابق واقع تشخیص بدهند و مدارک را کافی بدانند و تخلفی از قوانین ثبت دفاتر و اظهارنامه و … مشاهده نکنند، مطابق با اظهارنامه، مالیات تعیین شده را ملاک قرار خواهند داد ولی در صورتی که اظهارنامه قابل پذیرش نباشد و به عنوان مثال تخلفی از قوانین یا نقص مدارک در آن مشهود باشد، به صورت علی‌الرأس، مالیات توسط کارشناسانِ مالیاتیِ اداره‌ی امور مالیاتی تعیین می‌شود.

بهارتکس امور مربوط بهتنظیم و ارسال اظهارنامه عملکردرا برای شرکتها، موسسات و بنگاه های اقتصادی انجام میدهد. جهت دریافت این خدمات با شماره  021-88395403 و یا 09127258165 تماس حاصل فرمائید.